تحلیل آماری و سینوپتیکی یخبندان های فراگیر استان کرمانشاه

چکیده: یکی از پدیده های مهم اقلیمی، بروز یخبندان ها می باشد که بر حسب شدت، تداوم و گسترش آن ها بر فعالیت های انسانی اعم از کشاورزی، حمل و نقل، انرژی و مسائل زیست محیطی، فعالیت های بیولوژیکی گیاهان و حیوانات تأثیرات به سزایی دارد. استان کرمانشاه نیز به دلیل کوهستانی بودن و نزدیکی به منابع رطوبت، در غالب سال ها شاهد وقوع یخبندان بوده و با خسارات ناشی از این عنصر آب و هوای مواجه شده است. لذا در این پژوهش با در نظر گرفتن دماهای صفر و زیرصفر درجه سانتیگراد، تاریخ های وقوع یخبندان های فراگیر 5 ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه، اسلام آباد غرب، کنگاور، روانسر و سرپل ذهاب طی دوره آماری 23 ساله (2010-1988) استخراج شد. بررسی های آماری نشان داد که روند تغییرات سالانه و ماهانه تعداد روزهای یخبندان هر 5 ایستگاه استان کاهشی است.سپس دوره بازگشت هر یک از یخبندان های مذکور توسط نرم افزار smada و با احتمالات 66، 80، 90 و 96 درصد محاسبه و مناسب ترین توزیع آماری برای مطالعه این یخبندان ها در استان کرمانشاه توزیع پیرسون تیپ 3 انتخاب شد که بر اساس آن، به طور متوسط دوره برگشت یخبندان های منطقه 3 سال بوده است. در نهایت با استخراج نقشه های سینوپتیکی مربوط به روزهای وقوع یخبندان در سطح زمین و 500 هکتوپاسکال، مشخص شد که در بیشتر موارد، یخبندان های فراگیر از نوع فرارفتی و ترکیبی می باشند. وقوع یخبندان ها در سطح زمین در ارتباط با گسترش زبانه پرفشارهای مهاجر اروپای شمالی و مرکزی، پرفشارهای مانع شمال خزر و اروپای شرقی و اسکاندیناوی و نیز گسترش غرب سوی زبانه پرفشار سیبری و در سطح 500 هکتوپاسکال ناشی از قرارگیری در مرکز و عقب ناوه باده های غربی بوده است. در برخی موارد نیز موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه، ناهمواری ها و دوری و نزدیکی از دریا سبب تشکیل پرفشار بر روی منطقه و هوای سرد و پایدار ناشی از آن منجر به ایجاد یخبندان شده است.